Büyük Selçuklu Devleti

Kınık boyu mensubu olan Selçuk Bey subaşı yani ordu komutanıydı. Girdiği taht savaşında yenilen Selçuk Bey 10. yüzyılın ikinci yarısında ordusunu ve ailesini İran yönüne doğru harekete geçirdi. Bu yolculuk sırasında Karahanlılara ve Samanilere savaşlarda yardım eden Selçuk Bey geniş otlak alanlarına sahip oldu. Selçuk Bey din olarak Müslümanlığı iyice benimsedikten sonra Samaniler devletinin kontrolünü eline aldı. Daha sonra bu devlet yıkılınca halkını alarak Horosan'a doğru gitti ve oraya yerleşti. Selçuk Bey'in ölümünün ardından onun oğlu olan Arslan Bey tahta geçti. Bu dönemde gücü artan Arslan Bey Karanlıları ve Gaznelileri endişelendirdi. İlerleyen zamanlarda Arslan Bey Gazneliler tarafından tutuklanıp ölünce Selçuk Bey'in torunları Çağrı ve Tuğrul Bey özgürlüklerini elde etmeye çalıştılar. Selçukluların devlet teşkilatlanması yaptığı dönem bu dönemdir. Devletin ilk hükümdarı Tuğrul Bey oldu ve 1035 yılında Gaznelileri yenerek Horosan'a doğru yürüyüşe geçti. 1037 yılında Merv kentini ele geçirdiler. 1038 senesinde 2.kez Gaznelilerle, Nişbur yakınlarında çetin bir savaşa giriştiler ve kazandılar. Bu savaş sonunda Tuğrul Bey Nişbur'a girerek bağımsızlığını ilan etti. Tuğrul Bey'e sultan unvanı verildi ve Büyük Selçuklu Devleti resmen kurulmuş oldu. Gazneli I.Mesut Büyük Selçuklu'yu ortadan kaldırmak için çok güçlü bir ordu toplayıp Selçukluların topraklarına giriş yaptı. Merv yakınlarındaki Dandanakan bölgesinde Selçuklu ve Gazneli ordusu savaşa tutuştu. Bu savaşı da kazanan Büyük Selçuklu Devleti, Gaznelileri yıkılış sürecine düşürdü. Bu olaydan sonra sırasıyla İran'ı, Kirman, Harzemşahlar, Kakuveyhiler, Ziyarifer, Misafiriler, Hamedan, İsfahan, Kalicariler, Revadiler, Mervaniler, Mezyediler, Ukayliler, Hezaresbiler ve Büveyoğulları'nın topraklarını ele geçirerek batıda Bizans İmparatorluğuna, güneybatıda Abbasiler, kuzeybatıda Gürcistan topraklarına kadar dayandı. Pasinler Savaşı'nı da kazanan Büyük Selçuklu Devleti İslam dünyası üzerinde büyük bir saygı kazandı. Uzun bir süre iktidarda kalan Büyük Selçuklu Devleti Katvan Savaşı'nı kaybederek yıkılış sürecine girdi. Çıkan çeşitli isyanları bastıramadan esir alınan Sultan Sencer 2 yıl sonra tutulduğu yerden kaçsa da ülkesinin kontrolünü tekrar geri kazanmadı ve 1157 tarihinde öldü. Bununla birlikte Büyük Selçuklu Devleti'nin de sonu geldi.